Caroni's Italiaanse wijnreis naar Puglia 2019

Caroni's Italiaanse wijnreis naar Puglia 2019
Graag wil ik alle deelnemers van Caroni’s wijnreis naar Puglia dit najaar (5 t/m 9 oktober 2019) bedanken voor hun deelname en tevens Chloé voor de uitstekende voorbereidingen zodat de reis in kannen en kruiken was. Deze blog verteld over de belangrijkste type druiven, wijnen, plaatsjes en bezienswaardigheden van het gebied die we o.a. bezocht hebben.

Olea Europaea
Helaas begint deze blog met treurig nieuws. In de Volks Krant van 17 Augustus j.l. stond een artikel met de kop “Al die teerbeminde olijfbomen zijn morsdood“. De Xylella fastidiosa bacterie is sinds 2013 een oorlog met Puglia begonnen en valt het erfgoed, Olea Europaea, aan. De bacterie  verstopt de waterwegen in bomen waardoor deze op den duur sterft. De boomkrekels zorgen voor de verspreiding. Vooral het zonovergoten Salento en het gebied rond Lecce is betrokken bij deze olijfboom catastrofe waarbij er al 1 miljoen bomen zijn overleden en 20 miljoen besmet zijn van de ongeveer 60 miljoen bomen. De Pugliese olijfolie samen met het toerisme zijn de belangrijkste inkomsten van het land. Gelukkig kunnen wij nog genieten van deze uitzonderlijke, dikste, grootste en oudste olijfbomen op aarde. Vele van deze bomen hebben hun wortels diep in de tijd geboord en zijn wel 2000 jaar oud.

Primitivo en Negroamaro
Er zijn meerdere inheemse druiven in Puglia te vinden maar Primitivo en Negroamaro zijn wellicht de bekendste. Tegenwoordig vind je op iedere Italiaanse wijnkaart in Nederland wijn gemaakt van deze druiven. Ilja Gort  benoemd in zijn blog deze twee wijnen als “stoere mannen wijnen”. Het tegenovergestelde is ook waar want vele stoere vrouwen vinden Primitivo en zelfs Negroamaro ook heerlijk wegens het zoete en zwoele karakter.  Deze wijnen proefde wij o.a. bij Cantina Due Palme.

Onbekend maar zeer bemind is Susumaniello. Ook weer dat zoete zwoele gevoel omlijst met wat meer tannine dan de andere twee. Wij proefde deze wijn tijdens ons bezoek bij Cantina I Pastini. In het noorden van Puglia vind je ook Nero di Troja. Het verhaal gaat dat een generaal na de val van Troje vluchtte naar Bari en naast vrouw en kind ook een aantal Troja wijnstokken meenam.

Dat waren dan rode druiven maar er zijn ook  heerlijke witte druiven zoals Verdeca, Minutolo of Bianco D’ Alessano. De terraswijnen worden veelal gemaakt van de Malvasia Bianca, een bekende druif, die veel aan de kustlijnen van de Middellandse zee voorkomen. Bianco D’ Alessano is typisch Pugliaans en wordt vaak geassembleerd met Verdeca druiven. Wijnen met veel smaak en goed bij alle geheimzinnige visjes van de grill. Minutolo was wat in de vergetelheid geraakt maar is tegenwoordig prominent aanwezig in het top assortiment wijnen. I Pastini maakt een droge versie en Li Veli een wat zoetere.

Castel del Monte en Trani
Ook al vlogen wij op Bari en later weer terug via Brindisi , lieten wij deze steden liever links liggen. Het zijn steden waar tegenwoordig weinig te beleven valt in tegenstelling tot oude tijden toen de Romeinen vandaar handel met het Oosten onderhielden. De Normanen gingen graag vanuit deze havensteden naar Jerusalem om de Moslims een kopje kleiner te hakken.

Dankzij Keizer Frederik II van Hohenstaufen (1194-1250) vind je langs de kust vele defensieve bolwerken tegen rovers en indringers maar ook het wonderbaarlijke Castel del Monte. Wat deze vorst bezielde om een dergelijk Castel ergens aan het einde van Europa neer te zetten, is en blijft een raadsel. Het is bijzonder omdat het iets te maken heeft met het getal 8. Het is 8 hoekig, er zijn 8 torens en het heeft 8 kamers. Tegenwoordig kan je een afbeelding van het Castel vinden op een Italiaanse 1 Eurocent.

Trani ligt een half uurtje rijden vanaf Castel del Monte en is een overnachting waard aangezien daar een Kathedraal aan zee staat. Vooral s ’nachts is deze prachtig in het licht gezet. Dit schouwspel samen met een wandeling door het centrum is de moeite waard.

Trullo en de Valle D’ Itria
Trulli te Alberobello hebben wij uiteraard bezocht. Alberobello is een stad van allemaal Trulli in de vallei D’ Itria . Bizar. Een Trullo is een klein huisje met een puntdak. Zo’n omgekeerd zakje met frietjes en mayo. Toen ik er vorig jaar was, wilde ik natuurlijk zo’n huisje kopen. Totaal vervallen kosten deze huisjes slechts €15000,-. Gelukkig werd ik wakker geschud door een aannemer, die mij voorrekende dat de verbouwing minstens een ton of vijf zou kosten. Laat staan om (gemakkelijk) een (eigendoms) vergunning te verkrijgen bij de Gemeente. Het bezoeken van Alberobello blijft, dus, het enige haalbare. In de 15e eeuw was Valle D’ Itria eigendom van de Graven Conversano maar de belasting was plichtig aan het Koninkrijk Napels. Napels berekende de belasting aan de hand van de grote van een Trullo. Daarom zorgde de Conversano’s ervoor dat hun boeren de Trulli zonder cement opbouwden en daardoor makkelijk weer af te bouwen waren. Als de belastinginspecteurs (toen te paard) in aantocht waren en arriveerden, konden zij nergens een Trullo vinden.  Was het maar bij ons i.v.m. de WOZ ook zo makkelijk.

Lecce en de Barok te Puglia
Na de bezetting van de Grieken, Romeinen, Saracenen en de Byzantijnen was het in 1053 de tijd voor de Noormannen. Deze alfa mannetjes waren niet alleen bezeten van de oorlog tegen de Moslims maar lieten prachtige paleizen en kerken achter waar ze ook kwamen (zo ook te Sicilië). Later en vooral in de 17e en 18e eeuw kwam Lecce echt tot bloei. In de Salento werd er volop graan, olijfolie en tabak geproduceerd. De welvaart bloeide in alle hevigheid en de adel zorgde ervoor dat er overal en nergens Barok in overdaad aanwezig was. Vandaar dat een wandeling door Lecce niet mag worden overgeslagen. Wie dan naar een espresso of cappuccino smacht, kan terecht op de Piazza Sant Oronzo. Deze heilige is tevens de patroon van de stad. Karel V zorgde in de bloeitijd voor muren om de stad waarvan alleen de Porta Napoli over gebleven is. Bijzonder is ook de San Marco die in 1543 door de Venetianen werd opgericht, zodat zij verder vrijuit handel konden bedrijven in de winkeltjes om de voormalige kerk heen. De Dom, gewijd aan Maria Santissima Assunta, mag natuurlijk niet overgeslagen worden tijdens de wandeling. Al in de 12e eeuw werd aan de bouw van de Dom begonnen maar pas in de 17e eeuw zorgde architect Giuseppe Zimbalo dat het een heuse Kathedraal werd met een echte Barokke uitstraling.

Masseria
De Masseria dateert meestal van de 16e tot aan ver in de 19e eeuw. Het zijn en waren grote agrarische bedrijven, die ook bestand moesten zijn tegen rovers en bandieten. Tegenwoordig zijn de masseria weer azienda agricola waar graan, olijfolie, pecorino en wijn wordt geproduceerd.  Sommige zijn inmiddels verbouwd tot luxe hotels met alles erop en eraan. Anderen zijn tot ruïne geworden. Tijdens de Barok periode vindt men masseria met monumentale trappen, fresco’s en de typische versierselen uit de Barok. De landheren kwamen zelden langs hun bedrijven en stuurden hun massaro langs om de boel in de gaten te houden. Zelf resideerden de grootgrondbezitters liever in hun palazzo. Wij resideerden tijdens onze reis liever in een masseria en genoten van alles wat het land ons te bieden had.

Saluti, Chloe & Adriaan